Sin- Lé
i devien komine biling le 29 mars 2022.
Bann zaction la domine la choisi
– Dan servisse minisipal, i ressoi domoune an kréol konm an fransé
– I donn le droi koz an kréol rényoné konm an fransé dann konsey minisipal
– Bann zélu i ansérv le 2 lang ab piblik
– Na le droi maryé an biling kréol rényoné – fransé
– I donn linformasyon dessi le droi maryé an biling
– Maryaz répiblikin an kréol konm an fransé
– Batème répiblikin an kréol konm an fransé
– Dann médiatèk ek bibliotèk, i mète anlèr sak La Rényon la kréé
– Méssaz biling dessi réponder la méri
– La méri i donn in koudmin pou dévlop bann klasse biling dan la komine

Saint-Leu
devient commune bilingue le 29 mars 2022.

Les actions retenues
– L’accueil du public est possible dans les services municipaux en créole réunionnais et en
français
– Possibilité de communiquer oralement en réunionnais et en français lors des conseils
municipaux
– Utilisation des deux langues par les élus dans la communication orale publique
– Possibilité d’avoir une cérémonie de mariage bilingue
– Information donnée au public quant à la possibilité d’avoir une cérémonie de mariage
bilingue
– Mariage républicain en créole comme en français
– Baptême républicain en créole comme en français
– Valorisation de la création réunionnaise, en particulier en langue créole de La Réunion,
dans les médiathèques et bibliothèques dépendant de la mairie
– Message bilingue sur le répondeur de la mairie
– Aide financière et / ou technique à l’installation ou au développement d’une filière
bilingue dans la commune

Sin-Lé Signatir Sharte Komine Biling

29 mars 2022

Diskour Liliane Bardeur-Bernardeau
Vice-présidente Lofis la lang

Messié lo maire,
Madam, messié bann maire-adjoin, bann konséyé minissipal ,
Madam, messié bann shèf sèrvisse, bann zanploiyé la komine

Sin-Lé,
Madam, messié, toute demoun lé là,

Jordi, devan nou, Messié lo maire i sar signe po son komine la sharte komine biling.
Koça i lé in sharte komine biling ? Cé po komansé le droi sèrve lo kréol rényoné, konm lo fransé, po fé dé-sèrtin zafèr dann sèrvisse la komine. Mwin va pran 2 ka :

– Mi koné pa si zot la-remarké : le répondër la méri la-shanjé :
inn zoli voix, i koze bien trankilman kréol dessi in zoli miizik La Rényon

– Dézièm légzanpe : le droi maryé en kréol, konm en fransé.
(A)tansyon : i oblije pa ! Le ladministé i shoizi. Demoun la komine i shoizi.
Zordi in gran zour po la komine Sin-Lé, in gran zour po La Rényon. In zour i suive d’ot gran zour, i arive avan d’ot gran zour. Le zour d’ot minissipalité toute tandanse la-signe la sharte-la, va signe la sharte-la.

In gran zour akoz lo kréol rényoné i fé in gran pa anplis, zordi, po fé rekonète son valër, son poids, dan la vie piblik.
Vré po vréman, bann lang loutremèr fransé, lé pa ninportékèl lang réjional dan la Répiblik fransé. Zot cé la lang matèrnèl in gran pour santaj demoun dann ce bann loutremèr-la.

Po lo rényoné, la lang rényoné, in sondaj i vien d’sorti, in sondaj Lofis la-demande Linstiti SAGIS fé, i di konmsa :
60 % demoun i rèst’ La Rényon i di zot i koze rényoné au moins ossi bien ke fransé. Ek ça i fo azoute 30 po 100 k’i di zot i koze kréol korèkteman.
Alorse po in bonpé dann ce 90% -la, lo kréol rényoné, nout kréol, cé lo prinsipal baz po zot kominikasyon toulézour. Po in bonpé rantre zot cé lo seul baz zot néna po vréman.
I rekoné vréman rol sossial-la ? Non va ! Lé loin ! Ça i borde dan nout sossiété toute çak lé alèz rienk en kréol.

Toute demoun i koné (ke) lilétrism, issi La Rényon, lé konm in boubou k’i guéri pa. 120 00 Rényoné i konpran pa in tèks en fransé :
en rézon 2 fois plus k’en France (hexagonal). In reshèrshe inivèrsitèr k’i vien sortir, mois-d’déssanm 2021 parlfète, i prouve par A plus B ke si i pran pa en compte la lang bann
marmaïy lékol, ça la rézon fondamantal lilétrism-la. °0° Po arvnir dessi la Sharte la komine biling : néna ankor in bonpé demoun lé pa bien alèz kank i fo zot i koze fransé, la méri.
Po ça-mèm, kan Messié lo maire la komine Sin-Lé, Monsieur Bruno Domen, i désside rekonète, dan la komine, dann sèrvisse minissipal, nout kréol rényoné – bien sîr akoté la lang fransé, lang laRépiblik – akoz nou sré pa kontan ? Nou lé tro kontan po vréman.

Tro eureu ! Mi di mèrsi Messié le maire.
Avan d’ fini mon kozman, mi voudré remèrsié bann zanploiyé la komine. Dan lo program komine biling, néna d’zafèr zot té i fé déja : pran le droi ressevoir en kréol demoun lé plus alèz en kréol. Néna d’
zafèr nouvo ossi zot va faire. Défoi va demande azot inpé plus travaïy. Mwin la-diskite èk zot. Zot lé pozitif. Zot lé paré po fé. I fo mi di azot in gran mèrsi.

E gran mèrsi zot toute la-ékoute amwin.